ارضه چشم گیلاسی یا بیرون زدگی غده اشکی پلک سوم، از رایجترین مشکلات چشمی است که در سگها و گاهی گربه ها دیده میشود. این عارضه در اثر بزرگ شدگی این غده و یا عدم توانایی بافتهای اطراف آن در نگهداری این غده اشکی به صورت توده های صورتی رنگ و کاملاً مشخص در گوشۀ داخلی چشم دیده میشود که به چشم گیلاسی معروف است. با مرور زمان و در صورت عدم درمان، غده دچار خشکی و آسیبهای ثانویه شده، متورم و ملتهب خواهد شد.
بیشترین گزارشات بالینی از وقوع عارضه چشم گیلاسی در نژادهای کاکر اسپانیل، بولداگ انگلیسی، بیگل، پکنیز، بوستون تریر، داشهوند، شیتزو و لهاسا آپسو بوده و در گربه تنها در نژاد برمهای گزارش شده است.
چشم گیلاسی در بیشتر موارد در سنین کمتر از یک سال رخ میدهد و وقوع آن در سگها به مراتب متداولتر از گربه ها است.
معمولاً صاحب حیوان به علت مشاهدۀ تودۀ ذکر شده و افزایش ترشح اشک و تحریک چشمی به دامپزشکی مراجعه میکند. غالباً این عارضه به صورت یک طرفه و تنها در یک چشم شروع شده و سپس چشم دیگر نیز مبتلا میشود. درمانهای دارویی موضعی در چشم شامل قطره های آنتی بیوتیک و کورتیکواستروئیدها، در اکثر موارد ناموفق بوده و تنها درمان مؤثر و قطعی در این بیماران، جراحی است. درحال حاضر 2 تکنیک متفاوت جهت جراحی این عارضه در محل اولیه خود وجود دارد. با توجه به این که 25 الی 40 درصد اشک چشم توسط این غده ترشح میشود، برداشت آن میتواند مشکلاتی مانند خشکی ملتهمه و قرنیه و عوارض متعاقب آن را به همراه داشته باشد. بنابراین تکنیک جدیدتری که امروزه توصیه میشود، جاگذاری غده با روشهای بخیه مخصوص در محل خود در پلک سوم است که نسبت به روش اولیه احتمال خشکی ملتهمه را از 48 درصد به 14 درصد کاهش میدهد.
پس از عمل جراحی، لازم است به مدت 5 تا 7 روز، روزانه چندین بار قطره های آنتی بیوتیکی و یا سایر قطره های توصیه شده توسط جراح به صورت موضعی مصرف شود. مسلماً در موارد مزمن و بیرو نزدگیهایی که مدت زیادی از وقوع آن گذشته است، عمل بازگرداندن غده به موقعیت طبیعی سختتر و احتمال بازگشت آن حتی پس از انجام عمل کمتر خواهد بود.